Skąpomocz – co to jest?

Ilość oddawanego w ciągu doby moczu jest ściśle uzależniona od ilości przyjmowanych płynów. Jeśli tych w ciągu dnia pijemy mniej, naturalną koleją rzeczy jest rzadsze korzystanie z toalety. Niepokój powinna jednak wzbudzić sytuacja, gdy przyjmujemy płyny w normalnych ilościach, natomiast oddajemy znacznie mniej moczu niż zwykle. Wówczas możemy mówić o tak zwanym skąpomoczu. 

Skąpomocz, funkcjonujący także pod określeniem oliguria – jak sama nazwa wskazuje – oznacza oddawanie zbyt małych ilości moczu. Nie jest on chorobą, natomiast objawem chorobowym, którego nie wolno bagatelizować. Niezdiagnozowanie przyczyn oligurii i nieleczenie ich może stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta. 

Warto również wiedzieć, że zupełnie inne przyczyny mogą odpowiadać za skąpomocz u osób starszych, a co innego może powodować skąpomocz w ciąży. Niezależnie jednak od stanu zdrowia czy wieku pamiętajmy, że zbyt małe ilości moczu wydalanego w ciągu doby mogą być oznaką tego, że w naszym organizmie zachodzą niepożądane procesy, które sygnalizują pewne odstępstwa od normy i mogą być objawem poważnej choroby. 

Skąpomocz – przyczyny

Wiemy już, że oczywistym efektem przyjmowania mniejszych ilości płynów może być skąpomocz. Przyczyny tego zjawiska mogą leżeć jednak zupełnie gdzie indziej, a wówczas będą one objawem świadczącym o pewnych nieprawidłowościach w organizmie. 

Warto wiedzieć, że w terminologii medycznej wyróżnia się trzy rodzaje skąpomoczu, za którymi stoją zupełnie inne przyczyny. 

• skąpomocz przednerkowy
  Oliguria przednerkowa najczęściej spowodowana jest zaburzeniami w krążeniu nerkowym. Wówczas za mniejszymi ilościami uryny mogą stać takie czynniki jak, chociażby odwodnienie, wymioty, biegunki, ale także niedrożność tętnic nerkowych. Za skąpomoczem przednerkowym może stać również niewydolność serca, której towarzyszyć będzie znacznie szybsze zmęczenie, duszności czy obrzęki kończyn.
  
  
• skąpomocz nerkowy
  Skąpomocz, za którym stoją uszkodzenia nerek. Często jego podłożem są przebyte choroby nerek, takie jak ostra niewydolność nerek, mocznica czy kłębuszkowe zapalenie nerek. Uszkodzenie struktury narządów może wówczas prowadzić do zaburzeń w filtracji krwi i wytwarzaniu moczu. Oligurii nerkowej towarzyszyć mogą również dodatkowe objawy, takie jak bolesność podczas mikcji czy krwiste zabarwienie moczu. 
  
  
• skąpomocz pozanerkowy
  Za oligurię pozanerkową odpowiada utrudniony odpływ moczu z dróg moczowych, czego przyczyn możemy upatrywać między innymi w kamicy nerkowej, guzach nerek, raku prostaty czy mięśniakach macicy. Skąpomocz pozanerkowy może być również spowodowany przez pęcherz neurogenny, którego nie należy mylić z pęcherzem nadreaktywnym. Ten pierwszy może oznaczać brak kontroli nad mikcjami lub charakteryzować się całkowitym wstrzymaniem mikcji, natomiast pęcherz nadreaktywny może cechować, chociażby nerwica pęcherza, nykturia czy moczenie nocne. 

Choć skąpomocz może być objawem poważnych schorzeń, warto również wiedzieć, że niekiedy na zmniejszenie ilości wydalanego moczu mogą mieć wpływ infekcje układu moczowego wynikające z zakażeń bakteryjnych czy chociażby stres.

Skąpomocz – objawy

Wiemy już, że ilość oddawanego moczu uzależniona jest od ilości wypijanych w ciągu doby płynów. Jeśli pijemy dużo, a mimo to możemy zaobserwować dosyć skąpe mikcje, wówczas istnieje prawdopodobieństwo, że mamy do czynienia ze skąpomoczem. Objawy świadczące o nim nie będą jednak zauważalne gołym okiem. O skąpomoczu świadczy dobowa ilość oddawanego moczu. 

Fizjologicznie, zdrowy dorosły człowiek powinien wydalać od 1,5 do 2,5 litra moczu w ciągu doby. Jeśli dobowa ilość oddawanego moczu wynosi mniej niż 400-500 ml, wówczas możemy mówić o oligurii. 

Oligurii może towarzyszyć także ból podczas oddawania moczu, przerywany strumień moczu czy nieustanne parcie na pęcherz. Jeśli objawom tym towarzyszy ból w podbrzuszu, nudności czy ogólne osłabienie, konieczna będzie niezwłoczna konsultacja lekarska. Specjalista powinien przeprowadzić wnikliwy wywiad, w tym zapytać o inne choroby i przyjmowane leki, a następnie zlecić zarówno badania laboratoryjne z krwi i moczu, a nawet obrazowe (USG, TK), czy też skierować pacjenta na uroflowmetrię, która służy ocenie przepływu moczu podczas mikcji. 

Domowe sposoby na skąpomocz 

Podejrzewasz u siebie skąpomocz? Co robić w takiej sytuacji? Jakie są domowe sposoby na skąpomocz? Przede wszystkim należy podkreślić, że jakiekolwiek domowe sposoby radzenia sobie z oligurią są jedynie czynnikiem wspomagającym specjalistyczne leczenie. Nie jest możliwe leczenie skąpomoczu we własnym zakresie, bez przeprowadzenia niezbędnych badań i dokładnej diagnostyki. 

Podstawą radzenia sobie z problemem jest konsultacja z lekarzem, który podejmie odpowiednie leczenie. Doraźnie możemy natomiast włączyć do diety spożywanie naparów z ziół moczopędnych, takich jak pokrzywa, czarny bez czy skrzyp polny. 

Skąpomocz w ciąży – czy może być groźny? 

Skąpomoczu nie można bagatelizować. Nie należy również zwlekać z wizytą lekarską i przeprowadzeniem podstawowych badań, które pozwolą wykryć podstawę problemu. Ten może nieść za sobą poważne konsekwencje szczególnie w przypadku kobiet ciężarnych. Skąpomocz w ciąży może świadczyć o groźnym stanie przedrzucawkowym, któremu towarzyszy również nadciśnienie tętnicze. Stan przedrzucawkowy zagraża zarówno matce, jak i dziecku. Może prowadzić on do niewydolności nerek, zgonu, przedwczesnego porodu, odklejenia się łożyska, czy niedotlenienia dziecka.