Zaparcia u osób starszych – przyczyny

Literatura naukowa dowodzi, że zaparcia są drugą – zaraz po bólu brzucha – najczęstszą przyczyną wizyt u gastroenterologów. Wagę problemu obrazuje także fakt, że swego czasu sprzedaż środków przeczyszczających zajmowała drugie miejsce, po lekach przeciwbólowych. Sytuacja wydaje się dodatkowo komplikować w przypadku seniorów, u których tego rodzaju radzenie sobie z problemem zaparć nie jest rekomendowane. Warto więc dowiedzieć się, co odpowiada za zaparcia u osób starszych i jak zadbać w tym kontekście o zdrowie seniorów. Niezbędna jest więc wiedza dotycząca tego, jakie są przyczyny zaparć u osób starszych, jak powinna wyglądać higiena osób starszych i o czym warto pamiętać, opiekując się nestorem. 

Zaparcia u osób starszych to powszechny problem. Starzenie się układu pokarmowego skutkujące wolniejszym tempem trawienia sprawia, że wydłuża się droga stolca, który w efekcie staje się coraz twardszy i bardziej suchy. To wszystko sprawia, że jego wydalenie jest znacznie trudniejsze i mogą pojawić się zaparcia u osób starszych. Dodatkowo, prawdopodobieństwo wystąpienia problemu zaparć u seniorów zwiększa brak ruchu, mała aktywność fizyczna czy unieruchomienie z powodu choroby, nieodpowiednia dieta, niewystarczające nawodnienie organizmu, ale także szereg chorób ogólnoustrojowych, takich jak niedoczynność tarczycy, cukrzyca lub schorzenia układu nerwowego – np. choroba Parkinsona czy stwardnienie rozsiane. Warto również wiedzieć, że uporczywe zaparcia u osób starszych mogą być również efektem stosowania niektórych leków. 

Domowe sposoby na zaparcia u osób starszych

Zaparcia u osób starszych mogą znacznie obniżyć jakość życia. Zarówno sami seniorzy, jak i osoby sprawujące nad nimi opiekę, mogą jednak wykorzystać domowe sposoby na zaparcia u osób starszych, które pomogą poradzić sobie z problemem. Zatem, co na zaparcia u starszej osoby się sprawdzi? Jakie domowe sposoby na zaparcia u osób starszych przyniosą oczekiwane efekty? 

• prawidłowa dieta

Kluczem do walki z problemem jest przede wszystkim zmiana stylu życia i jadłospisu. Posiłki powinny być spożywane w regularnych odstępach czasu, co  reguluje pracę przewodu pokarmowego i zapobiega zaleganiu treści pokarmowej w żołądku. Dieta przy zaparciach u osób starszych stanowi niezwykle ważny czynnik, dlatego poświęcimy mu więcej miejsca w dalszej części artykułu. 

• regularne nawadnianie organizmu

Uporczywe zaparcia u osób starszych mogą być spowodowane zbitą masą kałową, która uniemożliwia bezproblemowe wypróżnienie. Dlatego warto zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu, które pomoże rozluźnić stolec i ułatwi jego oddawanie. Zaleca się, by senior wypijał każdego dnia co najmniej 2 litry płynów. Świetnie sprawdzi się tutaj czysta woda, ale także przecierowe soki owocowe czy warzywne oraz zioła i herbaty wspomagające perystaltykę jelit, takie jak koper włoski czy chociażby rumianek. Należy unikać słodzonych napojów, które ze względu na duże ilości cukrów prostych mogą wzmagać zaparcia. 

• aktywność fizyczna

Brak ruchu, siedzący tryb życia czy unieruchomienie spowodowane chorobą, mają ogromny wpływ na spowolnienie pracy jelit. Dlatego zawsze wtedy, gdy tylko jest to możliwe, zaleca się zwiększenie ruchu i aktywności fizycznej seniora. Ta powinna być jednak dostosowana do jego stanu zdrowia, ale musi być również dla seniora źródłem przyjemności. Niekiedy wystarczy krótki spacer, by zauważyć zmianę w pracy jelit. Uruchomienie tłoczni brzusznej to nieodzowna część profilaktyki, jak i leczenia zaparć. Dlatego ćwiczenia skupiające się na odpowiednim oddechu, skorelowaniu pracy przepony, mięśni brzucha i dna miednicy powinny stanowić podstawę gimnastyki seniora. 

Powyższe domowe sposoby na zaparcia u osób starszych przynoszą zadowalające efekty także jako metody na zapobieganie zaparciom u osób starszych. 

Dieta przy zaparciach u osób starszych

Dieta przy zaparciach u osób starszych stanowi kluczowy czynnik, dzięki któremu możemy znacznie zminimalizować problemy ze strony układu trawiennego. Ta musi być zbilansowana i bogata przede wszystkim w błonnik pokarmowy, który pozwoli wyregulować pracę jelit i rytm wypróżnień. Niekiedy jednak w przypadku seniorów zalecana jest dieta lekkostrawna, która nie zapewnia optymalnej podaży błonnika. W takiej sytuacji należy zadbać o to, by pochodził on z młodych warzyw i niesłodkich  owoców oraz zbożowych produktów pełnoziarnistych. W przypadku seniorów mających problem z wypróżnianiem zaleca się unikania potraw smażonych, a postawić należy na te gotowane na parze, ewentualnie pieczone w folii. Do codziennego jadłospisy warto włączyć takie produkty jak len mielony, figi czy suszone jabłka. Z menu należy wyeliminować natomiast produkty wzdymające, takie jak fasola, groch czy kapusta. Zaparcia mogą być objawem różnych chorób, szczególnie jelit, a w takich przypadkach dobór diety warto skonsultować ze specjalistami- lekarzem i dietetykiem klinicznym. 

Jak leczyć zaparcia u osób starszych? 

U osób starszych problem przewlekłych zaparć jest bardzo powszechny. Zaparcia te mogą mieć charakter czynnościowy – pierwotny – kiedy ich podstawę stanowi między innymi nieprawidłowa motoryka jelita grubego albo charakter wtórny, gdy są następstwem różnego rodzaju chorób jelit, chorób neurologicznych czy metabolicznych. 

Choć domowe sposoby na zaparcia u osób starszych mogą przynieść zadowalające skutki i uwolnić seniora od problemu, w przypadku uporczywych zaparć, warto udać się do lekarza. Bezwzględnym wskazaniem do kontroli lekarskiej są również sytuacje, gdy zaparciom towarzyszy ból brzucha lub w stolcu pojawia się krew. Tylko dokładna diagnostyka, przeprowadzenie wywiadu lekarskiego oraz niezbędnych badań, może pomóc w odkryciu przyczyn problemu i pozwoli wdrożyć ewentualne leczenie farmakologiczne. W leczeniu zaparć pomocna będzie także fizjoterapia dna miednicy. Ćwiczenia oddechowe, trening mięśni tułowia, terapia wisceralna, czy nauka efektywnego parcia, to tylko nieliczne techniki pracy fizjoterapeutów, które mogą wpłynąć na poprawę komfortu życia seniorów.