Nokturia – co to jest?

Mocz jest płynem powstałym w procesie filtrowania krwi przez nerki. Wraz z nim, z organizmu wydalane są niepotrzebne i toksyczne dla ustroju produkty przemiany materii. Za dobową normę w produkcji moczu przez zdrowego człowieka uznaje się przeciętnie od 1,5 do 2,5 litra moczu. W prawidłowym procesie, w ciągu nocy powinniśmy produkować zaledwie 20-30 proc. dobowej normy. Częste oddawanie moczu – podobnie jak nietrzymanie moczu – jest już objawem, który może budzić pewien niepokój. Jeśli częste wizyty w toalecie mają miejsce w nocy, wówczas mówimy o tak zwanej nokturii. Czym jest nokturia i co charakteryzuje tego rodzaju dolegliwość? 
 
Nokturia jest powszechną dolegliwością, która charakteryzuje się potrzebą częstszego oddawania moczu podczas snu. Według definicji Międzynarodowego Towarzystwa Kontynencji, o nokturii mówimy wówczas, gdy sen w nocy jest przerywany co najmniej dwukrotnie w celu oddania moczu. Niepełnowymiarowy i zaburzony sen niesie z kolei za sobą wiele konsekwencji dla zdrowia i samopoczucia. Jednocześnie, to właśnie nokturia wskazywana jest za jedną z częstszych przyczyn bezsenności. Choć przymus oddawania moczu w ciągu nocy nie zawsze musi być związany z poważnymi chorobami, nokturia sama w sobie może być jednostką chorobową, która znacznie zmniejsza komfort i jakość życia.

Nokturia – objawy

Częste oddawanie moczu w ciągu nocy. Przerywany sen podyktowany koniecznością mikcji. Zwiększenie częstotliwości korzystania z toalety w godzinach nocnych. To właśnie cechy, którymi charakteryzuje się nokturia. Objawy jej mogą być niezwykle dotkliwe i znacznie zmniejszać jakość nie tylko snu, ale i codziennego funkcjonowania. Warto jednak zaznaczyć, że wygląda ona zupełnie inaczej niż wysiłkowe nietrzymanie moczu. Stopnie, od których uzależniona jest specyfika schorzenia, również nie mają tutaj większego znaczenia, ponieważ nocne oddawanie moczu może nie mieć absolutnie żadnego związku z wysiłkiem. W przypadku, gdy nokturia związana jest w przerostem gruczołu krokowego u mężczyzn, objawem jej może być także niewielka ilość oddawanego moczu czy strumień przerywany.
 
Nie zapominajmy również, że przerywany i niepełnowymiarowy sen, który często jest efektem właśnie zaburzeń z oddawaniem moczu, niesie za sobą szereg konsekwencji, które mogą objawiać się na różne sposoby. Wśród nich wymienić możemy chociażby ogólne rozdrażnienie i zmęczenie, obniżony nastrój czy apatię. Warto więc pamiętać, że objawy nokturii będą uzależnione przede wszystkim od jej przyczyn. Permanentny brak snu, nokturia, objawy jej i konsekwencje mogą także prowadzić do problemów natury psychicznej i stanów depresyjnych.

Nokturia – przyczyny

Problemy z oddawaniem moczu, częstomocz czy nokturia mogą mieć różne podłoża. W przypadku tych ostatnich, jedną z najbardziej błahych przyczyn może być chociażby spożywanie dużej ilości płynów przed snem czy picie alkoholu, kawy lub innych napojów działających moczopędnie. W przypadku, gdy wybudzenie w nocy celem skorzystania z toalety ma charakter jednorazowy, wówczas nie powinniśmy doszukiwać się chorobowego podłoża. Jeśli oddawanie moczu w nocy powtarza się, warto podejść do tematu rozważnie i poszukać przyczyn dolegliwości. Nie diagnozujmy choroby na własną rękę. Konieczna będzie wizyta u specjalisty i dokładna diagnostyka. Ten przeprowadzi obszerny wywiad dotyczący stanu zdrowia i trybu życia pacjenta oraz zleci szereg koniecznych badań. Wśród przyczyn nokturii mogą leżeć chociażby:

• zapalenie czy niewydolność nerek,
• przerost prostaty,
• zakażenie dróg moczowych,
• zmiany w gospodarce hormonalnej,
• choroby podwzgórza,
• niewydolność krążenia,
• cukrzyca,
• otyłość,
• stosowane leki,
• pęcherz nadreaktywny,
• problemy natury psychicznej.

W przypadku, gdy zdiagnozowana zostanie nokturia, leczenie jej będzie uzależnione właśnie od podłoża choroby. Konieczne jest więc poznanie przyczyn nocnego oddawania moczu. Dopiero z taką wiedzą, możemy podjąć jakiekolwiek działania mające na celu podniesienie komfortu życia i poradzenie sobie z problemem.

Nokturia – leczenie

Nocne oddawanie moczu może uprzykrzyć życie. Kiedy już poznamy przyczyny, które stoją za nim, pojawiają się pytania typu: “nokturia – jak leczyć?”. Co warto wiedzieć w kwestii zagadnienia: “nokturia – leczenie”?

W zależności od przyczyn, które odpowiadają za nokturię, leczenie może przebiegać zupełnie inaczej. Terapia musi być indywidualnie dopasowana do pacjenta. Lekarz może więc zalecić leczenie farmakologiczne, ale także zmianę stylu życia. Ten będzie jednym z czynników, które możemy uznać za niezwykle pomocne w podniesieniu komfortu życia i w terapii nokturii. Leczenie domowe może więc obejmować przede wszystkim ograniczenie spożywanych płynów przed snem, ale także ograniczenie napojów działających moczopędnie, takich jak kawa, herbata czy alkohol. Aby móc zmodyfikować nawyki w tej kwestii, warto wykonać dzienniczek mikcji, który będzie stanowił element diagnostyczny, jak i terapeutyczny.  Zapisywanie informacji o objętości przyjętych, jak i wydalonych płynów będzie można skonsultować z lekarzem, jak i fizjoterepeutą uroginekologicznym. Warto zebrać dane z 2-3 dni. Najlepiej, aby wykonane były w dniach postępujących po sobie, pracujących, jak i wolnych od obowiązków zawodowych. Ograniczenie soli czy białka oraz zdrowa i zbilansowana dieta również mogą przełożyć się na znacznie lepsze samopoczucie, spokojny sen i zminimalizowanie dolegliwości związanych z nocnym wstawaniem do toalety. W przypadku zażywania leków moczopędnych – w miarę możliwości – zaleca się przyjmowanie ich w trakcie dnia, a nie bezpośrednio przed snem. To, co może znacznie pomóc nam w domowym leczeniu nokturii, to także ćwiczenia mięśni dna miednicy polegające na odpowiedniej aktywacji tzw. mięśni Kegla. W przypadku występowania parć naglących w czasie nocy, bez rzeczywistej potrzeby wydalenia moczu, należy odraczać pójście do toalety, a tym pomogą min. techniki relaksacyjne.

Pamiętajmy jednak, że domowe sposoby leczenia nokturii zawsze powinny być konsultowane z lekarzem. Nie mogą one stanowić podstawy terapii, a powinny być jedynie wsparciem dla niej. Prawidłowa diagnoza postawiona przez lekarza i włączenie planu leczenia jest szansą na skuteczną walkę z nocnym oddawaniem moczu i ustąpienie uciążliwego problemu.