Gestoza w ciąży – co powinna wiedzieć przyszła mama?
Gestoza ciążowa inaczej określana jest mianem zatrucia ciążowego lub stanu przedrzucawkowego. Objawia się nadciśnieniem tętniczym i białkomoczem. Tymczasem według WHO, nadciśnienie w ciąży jest jedną z najczęściej występujących patologii okresu okołoporodowego i jedną z głównych przyczyn umieralności matek, płodów i noworodków. W jaki sposób diagnozowana jest gestoza w ciąży i czy można jej przeciwdziałać?
Gestoza ciążowa – co to jest?
Gestoza ciążowa, zwana także stanem przedrzucawkowym czy preeklampsją, to zespół objawów nazywanych mianem zatrucia ciążowego. Stanowi poważne zagrożenie zdrowia zarówno dla matki, jak i rozwijającego się płodu. Charakteryzuje się ona przede wszystkim wysokim ciśnieniem tętniczym i obecnością białka w moczu. To, co istotne i warte podkreślenia to fakt, że niekontrolowane i nieleczone nadciśnienie tętnicze może mieć znaczący wpływ na przebieg ciąży i może doprowadzić, chociażby do przedwczesnego odklejenia się łożyska, które będzie wskazaniem do bezzwłocznego cięcia cesarskiego. Warto również wiedzieć, że gestoza ciążowa najczęściej pojawia się w drugiej połowie ciąży i samoistnie ustępuje po jej rozwiązaniu. U niektórych kobiet może wystąpić jednak gestoza po porodzie.
Gestoza – objawy
Kluczowym objawem mogącym świadczyć o zatruciu ciążowym jest nadciśnienie tętnicze. To indukowane ciążą jest jedną z najczęstszych przyczyn patologii okresu okołoporodowego. Prawidłowe ciśnienie w trakcie ciąży to ciśnienie poniżej 140/90 mmhg. Nadciśnienie rozpoznawane jest wówczas, gdy wartości ciśnienia tętniczego wynoszą ponad 140/90 mm Hg. O ciężkiej odmianie nadciśnienia mówimy w przypadku, gdy to przekracza 160/110 mmhg.
Samo nadciśnienie nie świadczy jeszcze o pojawieniu się stanu przedrzucawkowego. Diagnozę może pomóc postawić ogólne badanie moczu, w którym pojawi się białko. Wysokie ciśnienie oraz białkomocz to typowe objawy gestozy. W niektórych przypadkach może dojść również do wystąpienia obrzęków, które są wynikiem nagromadzenia się wody w organizmie. Kobiecie cierpiącej na ciężkie zatrucie ciążowe mogą towarzyszyć także częste bóle głowy, zaburzenia widzenia, mdłości w ciąży i wymioty, skąpomocz czy bóle w nadbrzuszu. W badaniach laboratoryjnych widoczny może być znaczny wzrost poziomu kreatyniny i parametrów wątrobowych.
Gestoza w ciąży – przyczyny
Wiemy już, czym jest gestoza. Objawy jej jesteśmy również w stanie bardzo łatwo zweryfikować. Pamiętajmy jednak, że żadne z nich nie powinny być bagatelizowane, a muszą być odpowiednio zdiagnozowane. A co leży u podstaw stanu przedrzucawkowego?
Nie jest możliwe jednoznaczne ustalenie przyczyn, które stoją u podłoża gestozy w ciąży. Mimo to możemy wskazać pewne czynniki, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia zatrucia ciążowego. Wśród nich mogą być między innymi nieprawidłowości podczas zagnieżdżania się zarodka, a w efekcie również niewydolność łożyska czy reakcje układu immunologicznego matki. Niekiedy jako przyczyny gestozy ciążowej wskazuje się również predyspozycje genetyczne, ale także nieodpowiednią dietę i niedobory pokarmowe czy otyłość. Ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego może także zwiększać wcześniej zdiagnozowane nadciśnienie oraz choroby takie jak niewydolność nerek czy cukrzyca.
Gestoza ciążowa – jak zapobiegać?
Duszności w ciąży, permanentne zmęczenie czy senność w ciąży – kobieta spodziewająca się dziecka musi stawić czoła wielu zmianom, jakie zachodzą w jej organizmie i otaczającej ją rzeczywistości. Czas, który powinien być przepełniony radością oczekiwania na potomka, niekiedy jest przyćmiony wieloma dolegliwościami, które oddziałują nie tylko na samopoczucie matki, ale mogą również wpłynąć na rozwój płodu. Choć nie na wszystko mamy wpływ, w miarę możliwości powinnyśmy minimalizować ryzyko wystąpienia pewnych schorzeń i zapobiegać ewentualnym ich powikłaniom.
Pod tym względem gestoza w ciąży, a konkretniej zapobieganie jej, może okazać się nieco problematyczne, ponieważ trudno jest ustalić konkretne przyczyny jej występowania. Najważniejsze wydaje się więc monitorowanie stanu ciężarnej, regularne pomiary poziomu ciśnienia w ciąży i częste badania moczu oraz morfologii krwi. U pań, których nadciśnienie zostało stwierdzone jeszcze przed ciążą, kluczowa jest odpowiednio dopasowana farmakoterapia.
Co niezwykle ważne – ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego można oszacować już w pierwszym trymestrze ciąży na podstawie złożonych badań przesiewowych I trymestru, które polegają na uwzględnieniu czynników matczynych i USG płodu. Dane z badania wprowadza się do specjalnie skonstruowanego przez Fetal Medicine Foundation programu, służącego do oszacowania ryzyka wystąpienia preeklampsji. U pacjentek z grupy ryzyka stosuje się profilaktyczną dawkę kwasu acetylosalicylowego (150mg/ dziennie).
Kobiety spodziewające się dziecka powinny również zadbać o zdrowy styl życia, regularną aktywność fizyczną, czyli 150 min umiarkowanych ćwiczeń tygodniowo – jeśli nie ma ku niej żadnych przeciwwskazań, a także zdrową i zbilansowaną dietę.
Gestoza w 38. tygodniu ciąży – czy jest groźna?
Zazwyczaj gestoza ciążowa diagnozowana jest w drugiej połowie ciąży. W przypadku, gdy występuje ona przed 34. tygodniem ciąży, mówimy o tak zwanej gestozie wczesnej, która często związana jest z niewydolnością łożyska i może prowadzić do zahamowania wzrostu dziecka. W przypadku, gdy występuje gestoza w 38. tygodniu ciąży czy nieco wcześniej, a stan matki lub płodu gwałtownie się pogarsza, lekarze najczęściej decydują się na cesarskie cięcie i zakończenie ciąży.
