Budowa układu moczowego i jego funkcje

Układ moczowy to system odpowiadający za wydalanie z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii. Ze względu na swoją podstawową funkcję nazywany jest również mianem układu wydalniczego. Ponadto reguluje on gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu, a także odpowiada za filtrację krwi. 

Na układ moczowy człowieka składa się kilka kluczowych elementów:

• nerki,
• moczowody,
• pęcherz moczowy,
• cewka moczowa. 

Warto jednak wiedzieć, że kobiecy układ moczowy nieznacznie różni się budową anatomiczną od układu męskiego. U mężczyzn cewka moczowa jest znacznie dłuższa i przechodzi przez prącie, pełniąc jednocześnie funkcję drogi wyprowadzającej nasienie. W przypadku kobiet cewka jest znacznie krótsza, przez co zwiększa się ryzyko infekcji dróg moczowych.

Jakie są objawy chorób układu moczowego?

Problemy ze strony układu moczowego mogą manifestować się w różny sposób. Objawy chorób układu moczowego uzależnione będą przede wszystkim od rodzaju choroby oraz stopnia jej zaawansowania. Wśród typowych symptomów informujących o nieprawidłowościach w obrębie układu moczowego możemy wyróżnić między innymi: 

• ból i pieczenie podczas oddawania moczu – może występować podczas infekcji dróg moczowych, takich jak zapalenie pęcherza, zapalenie cewki moczowej czy grzybica cewki moczowej;
• stałe parcie na pęcherz – silna potrzeba oddania moczu, za którą mogą stać również problemy natury neurologicznej, takie jak nerwica pęcherza moczowego czy zespół pęcherza nadreaktywnego, gdzie nawet niewielkie wypełnienie pęcherza wywołuje silną potrzebę udania się do toalety;
• skąpomocz – nazywany inaczej oligurią, to stan, w którym dochodzi do znacznego zmniejszenia wydalania moczu przez nerki;
• częstomocz – potrzeba częstszego niż zwykle oddawania moczu. Objawia się częstą koniecznością wizyt w toalecie – czasami nawet co kilkanaście czy kilkadziesiąt minut, związany jest z wydalaniem niewielkiej ilości moczu,
• wielomocz – wydalanie dużych ilości moczu, przekraczających 2500 – 3000 ml w ciągu doby. Może wynikać z cukrzycy, chorób nerek, zaburzeń hormonalnych czy nadmiernego spożycia płynów;
• bezmocz – stan, w którym produkcja moczu spada poniżej 100 ml na dobę, wobec czego może prowadzić do nagromadzenia toksyn w organizmie;
• zatrzymanie moczu – całkowita niemożność opróżnienia pęcherza, która pojawia się nagle, ale może również mieć charakter przewlekły. Przyczynami zatrzymania moczu może być przerost prostaty, infekcje dróg moczowych, kamienie moczowe czy niedrożność cewki moczowej;
• nietrzymanie moczu – mimowolne i niekontrolowane wyciekanie moczu. Może mieć różne postaci, takie jak wysiłkowe nietrzymanie (przy kaszlu, śmiechu), naglące nietrzymanie (nagła potrzeba oddania moczu) czy mieszane. Może występować w przypadku wielu chorób dróg moczowych, neurologicznych, ale może wynikać również z osłabienia mięśni dna miednicy;
• zmiany w wyglądzie moczu – ciemne zabarwienie, mętny mocz lub pojawienie się krwi w moczu mogą być objawami infekcji dróg moczowych, kamicy nerkowej czy nowotworu.

Najczęściej występujące choroby układu moczowego

Układ moczowy odgrywa niezwykle ważną rolę w naszym organizmie. Jego sprawne funkcjonowanie jest niezbędne dla utrzymania dobrego zdrowia. Tymczasem jest on bardzo podatny na różnego rodzaju choroby. Jakie są najczęstsze choroby układu moczowego? Jakie mogą być choroby układu moczowego u mężczyzn, a z jakimi dolegliwościami borykają się przede wszystkim kobiety?

• zapalenie pęcherza – jedna z najczęściej diagnozowanych chorób układu moczowego. Z uwagi na różnice w budowie anatomicznej, znacznie częściej dotyka kobiety niż mężczyzn. Przyczyną choroby jest zwykle zakażenie bakteryjne;
• kamica nerkowa – choroba polegająca na powstawaniu kamieni w nerkach lub drogach moczowych. Kształtują się one z nierozpuszczalnych substancji, które w początkowej fazie tworzą jedynie niewielkie kryształki, a z czasem zlepiają się w coraz większe złogi;
• ostra niewydolność nerek – występuje w efekcie stanu zapalnego, który prowadzi do nagłego upośledzenia czynności nerek, w wyniku czego dochodzi do podwyższenia poziomu kreatyniny we krwi i zmniejszenia ilości wydalanego moczu;
• odmiedniczkowe zapalenie nerek – infekcja nerek, która zwykle wywoływana jest przez bakterie docierające do nerek przez moczowody. Choroba objawia się silnym bólem w okolicy lędźwiowej, gorączką, dreszczami, dyskomfortem podczas oddawaniu moczu i ogólnym osłabieniem organizmu.

Powyższe choroby to zaledwie kilka z wielu schorzeń, które mogą rozwinąć się w wyniku nieprawidłowo działającego układu moczowego. Oprócz nich wymienić możemy również takie choroby jak nowotwory nerki czy moczowodu, endometriozę pęcherza moczowego, wielotorbielowatość nerek czy chociażby wspomniane wyżej i bardzo powszechne – nietrzymanie moczu. 

Bez względu jednak na rodzaj i natężenie objawów ze strony układu moczowego, każdą wątpliwość warto skonsultować ze specjalistą. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek dolegliwości, należy przeprowadzić rutynowe badania, które pozwolą postawić odpowiednią diagnozę i wdrożyć ewentualne leczenie.