Połóg – co to jest?

Czas, kiedy w łonie kobiety rozwija się płód jest ogromnym wyzwaniem dla organizmu. Ciąża to okres dynamicznych zmian w ciele kobiety. Powitanie na świecie maluszka wcale nie jest zakończeniem tego etapu. Przed świeżo upieczoną mamą stoi jeszcze jedno wyzwanie – połóg. Co to jest połóg i na co należy się przygotować? 

Połóg to czas, który czeka każdą kobietę, która urodziła dziecko. To okres 6 tygodni, podczas których dochodzi do cofania się zmian ciążowych i porodowych, gojenia się ran, rozpoczęcia laktacji, jak i wznowienia czynności jajników. Na powrót do równowagi składają się zarówno czynniki fizjologiczne, hormonalne, jak i psychiczne. A konkretniej – co to jest połóg? 

Krótko mówiąc to czas, w którym ustępują wszystkie zmiany, jakie zaszły w organizmie kobiety w czasie ciąży i porodu, następuje ogólna regeneracja. Jednocześnie okres połogu to czas, kiedy kobieta nawiązuje bliską relację z noworodkiem i przystosowuje się do nowej życiowej roli. Dla wielu mam bywa to okres bardzo trudny i wymagający.

Kiedy się zaczyna i ile trwa połóg?

Połóg występuje niezależnie od sposobu zakończenia ciąży – zarówno po porodzie naturalnym, jak i porodzie zakończonym cesarskim cięciem. Wiedząc już, co to jest połóg, warto wyjaśnić, kiedy tak naprawdę zaczyna się ten wymagający czas i ile trwa. 

Co do zasady, połóg rozpoczyna się w momencie powitania na świecie maluszka i całkowitego popłodu, czyli wydalenia łożyska i błon płodowych. Choć przyjęło się, że trwa on zazwyczaj około 6 tygodni pamiętajmy, że każda z nas jest inna. U każdej kobiety sam połóg, jak i powrót do formy może wyglądać nieco inaczej i trwać dłużej bądź krócej. Warto również wiedzieć, że choć główne dolegliwości związane z połogiem mogą ustąpić nieco wcześniej, wcale nie oznacza to zakończenia połogu. Niemniej okres połogu możemy podzielić na trzy główne etapy: 

• połóg bezpośredni,
• połóg wczesny,
• połóg późny.

Połóg bezpośredni to pierwsza doba po porodzie. Dla kobiety – jedna z najtrudniejszych. Wówczas gospodarka hormonalna jest bardzo zaburzona. Kobieta pozostaje zmęczona i wyczerpana po akcji porodowej. Drugim etapem jest połóg wczesny, czyli pierwsze 7-10 dni po porodzie. W tym czasie organizm kobiety przechodzi szereg zmian, które mają na celu adaptację do nowych warunków. Zmienia się funkcjonowanie organów. Ostatnim etapem jest połóg późny, czyli czas,kiedy kobieta czuje się coraz lepiej i odzyskuje siły. 

Jak wygląda połóg i jak zmienia się organizm kobiety?

Okres połogu to czas wielkich zmian w organizmie kobiety. Już wcześniej warto przygotować się na to, co może przynieść nam ten etap. Zatem, jak wygląda połóg i jakie zmiany czekają nasz organizm? 

• odchody porodowe

Stanowią jeden z pierwszych elementów nieodłącznie związanych z okresem połogu. Już w pierwszych godzinach po porodzie może pojawić się krwawienie, które jest absolutnie naturalne. Jest ono związane z regeneracją i gojeniem się endometrium. Następuje wówczas obkurczanie macicy, która musi wrócić do rozmiaru i wagi sprzed ciąży. Krwawienie porodowe oznacza, że macica się oszczysza. Efektem tego jest krwista wydzielina, która z czasem zmienia kolor i staje się bardziej śluzowa, a po kilku tygodniach całkowicie zanika. Kobieta może w tym czasie odczuwać ból, który sygnalizuje właśnie kurczenie się macicy. W tym czasie ogromne znaczenie ma higiena w połogu. Ważne jest wietrzenie krocza, regularne przemywanie i częsta zmiana podpasek. Odchody najczęściej występują przez pierwsze 4 tygodnie. Warto je obserwować, jako że ich nagły brak, szczególnie w pierwszym tygodniu, może świadczyć o niedrożności szyjki macicy, a ich duża intensywność o pozostałości łożyska.  

• nietrzymanie moczu po porodzie

Jedna z częściej występujących dolegliwości u kobiet w czasie ciąży i po porodzie. Nietrzymanie moczu po porodzie związane jest z przeciążeniem struktur dna miednicy w porodzie i najczęściej pojawia się w pierwszych dniach połogu, kiedy tkanki krocza i mięśnie dna miednicy powoli się obkurczają. W przypadku dłużej utrzymującego się problemu, warto skonsultować się z fizjoterapeutą uroginekologicznym. Kobieta dla własnego komfortu może w tym czasie stosować wkładki chłonne Elly przeznaczone dla kobiet z lekkim i średnim nietrzymaniem moczu. W tym czasie warto rozpocząć również ćwiczenia mięśni Kegla po porodzie. 

• baby blues 

Szacuje się, że 85 proc. kobiet po porodzie doświadcza tzw. baby bluesa, czyli przygnębienia poporodowego i chwiejności emocjonalnej. W tym czasie kobieta może być płaczliwa i rozdrażniona, doświadczyć poczucia winy i obniżenia nastroju. Przyczyn takiego stanu możemy doszukiwać się w ogólnym zmęczeniu i wyczerpaniu psychicznym oraz fizycznym, ale także burzy hormonalnej toczącej się w organizmie kobiety. Baby blues to okres przejściowy, który może jednak prowadzić do depresji poporodowej. W tym czasie nieocenione jest wsparcie bliskich, ale pomóc może także konsultacja z psychologiem. 

• laktacja 

W okresie połogu rozpoczyna się laktacja. Pewne zmiany, które mają na celu przygotowanie piersi kobiety do karmienia, zachodzą już w czasie ciąży, jednak produkcja pokarmu rozpoczyna się już po urodzeniu dziecka. Przebieg laktacji w dużym stopniu uzależniony jest od stymulacji – tego, czy i jak często dziecko będzie przystawiane do piersi. Świeżo upieczona mama musi być przygotowana na to, że w pierwszych dniach po porodzie znacząco wzrośnie ilość produkowanego mleka. Piersi będą znacznie bardziej tkliwe i nabrzmiałe. Często brodawki potrzebują czasu, aby się zaadaptować do ssania przez dziecko, przez co mogą być podrażnione, dlatego warto je wietrzyć i dbać o ich higienę. 

• gojenie się ran porodowych 

W zależności od sposobu rozwiązania ciąży – czy to po porodzie siłami natury czy po ciąży zakończonej cesarskim cięciem – jednym z etapów połogu jest także gojenie się ran. W przypadku porodu naturalnego, kobieta może odczuwać ból krocza, który związany jest z rozciągnięciem i opuchnięciem, ale i raną po nacięciu czy pęknięciu. Kobieta może odczuwać w tym czasie duży dyskomfort podczas oddawania moczu czy nawet siadania. Zwykle rana po nacięciu krocza goi się w przeciągu 3-4 tygodni. Pamiętajmy jednak, że to również jest kwestią bardzo indywidualną. Nieco inaczej będzie to przebiegać w przypadku połogu po cesarce, gdzie rana będzie głębsza i na wielu poziomach, przez co może potrzebować znacznie więcej czasu na zagojenie. Kluczowa będzie tutaj odpowiednia jej pielęgnacja, a następnie mobilizacja. 

Jak przetrwać okres połogu?

Połóg może okazać się niezwykle wymagającym czasem dla kobiety. Choć po porodzie oczekujemy nieco spokojniejszego okresu, w którym będziemy mogły nacieszyć się swoim maluszkiem i przystosować do nowej roli, nasze ciało potrzebuje czasu, by dojść do siebie. W okresie połogu kobieta powinna dać sobie przyzwolenie na odpoczynek. Jakakolwiek aktywność fizyczna musi być dostosowana do jej możliwości i kondycji. Nie warto przyspieszać niczego na siłę. Niezwykle ważna jest także zdrowa i zbilansowana dieta w połogu, bogata w białko i nienasycone kwasy tłuszczowe. Na wagą złota jest obecność i wsparcie bliskich. Kobieta, która może doświadczyć po porodzie załamania, nie może czuć się osamotniona. Niezwykle pomocne mogą być także konsultacje z położną środowiskową, doradcą laktacyjnym czy psychologiem. To oni mogą wesprzeć psychicznie kobietę w tym trudnym i wymagającym czasie. O czym jeszcze powinna pamiętać świeżo upieczona mama, wiedząc już, jak wygląda połóg? 

Okres połogu to także czas, w którym należy wstrzymać się ze współżyciem, korzystaniem z basenów czy saun. Warto zrezygnować także z brania gorących i długich kąpieli. W miarę możliwości warto natomiast rozpocząć delikatną aktywność, taką jak chociażby spacerowanie. Co jeszcze? Przede wszystkim – nie bójmy się prosić o pomoc i dajmy sobie czas na powrót do formy. Tyle czasu, ile potrzebujemy.